Zgodnie z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego, kluczowym elementem prewencji i wstępnego leczenia zaburzeń lipidowych jest modyfikacja stylu życia. Zmiany te powinny obejmować nie tylko wzrost aktywności fizycznej, ale także wprowadzenie do diety składników i suplementów korzystnie wpływających na profil lipidowy.

Liść karczocha

Do jednych z popularniejszych surowców zielarskich obniżających poziom cholesterolu we krwi należą liść i ziele karczocha (Cynarea flos/herba). Charakteryzują się one wysoką zawartością kwasów fenolowych takich jak kwas chlorogenowy i cynaryna oraz flawonoidów (luteolina i jej 7-glukozyd – cynarozyd). Badania in vitro wskazują, że związki te opóźniają procesy utleniania „złego” cholesterolu LDL i hamują biosyntezę cholesterolu w komórkach wątroby. Korzystny wpływ stosowania wyciągów z karczocha został także potwierdzony w badaniach in vivo. U pacjentów z podwyższonym poziomem lipidów kilkutygodniowa suplementacja tym surowcem pozwalała na skuteczne obniżenie poziomu cholesterolu, trójglicerydów i fosfolipidów, a także podwyższenie poziomu „dobrego” cholesterolu HDL.

O działaniu wspomagającym trawienie tłuszczów i obniżającym poziom cholesterolu wspominają producenci preparatów takich jak Sylimarol Cholesterol, Travisto czy Cynarex. Warto jednak pamiętać, że składnik ten w podobnych dawkach wchodzi także w skład preparatów opisywanych jako wspomagające trawienie i wątrobę (Rapacholin C, Hepaslimin, Proliver, Verdin Complexx).

Cebula czosnku

Popularnym wyborem jest też włączenie do diety lub suplementacja czosnku. Ten naturalny antybiotyk, dzięki zawartości związków siarkowych (allicyna, alliina, ajoen), sprawdza się także w profilaktyce chorób cywilizacyjnych. Czosnek obniża poziom cholesterolu we krwi, przede wszystkim poprzez hamowanie jego biosyntezy. Badania kliniczne z udziałem pacjentów o podwyższonym poziomie cholesterolu we krwi potwierdzają, że suplementacja czosnku prowadzi do obniżenia poziomu całkowitego cholesterolu, LDL, trójglicerydów oraz podwyższenia stężenia frakcji HDL. Co więcej, czosnek jest także surowcem o potwierdzonych właściwościach przeciwmiażdżycowych (hamuje agregację płytek krwi) oraz działaniu obniżającym poziom glukozy we krwi. Należy tutaj jednak zwrócić uwagę na wynikające z tego niebezpieczeństwa związane ze stosowaniem czosnku u osób chorujących na cukrzycę – ryzyko hipoglikemii oraz stosujących leki przeciwzakrzepowe – ryzyko krwawień.

Oleje roślinne

Zalecenia dietetyczne w leczeniu i profilaktyce hipercholesterolemii stawiają duży nacisk na wzbogacanie diety w kwasy omega-3 i ograniczanie spożycia tłuszczów zwierzęcych. O ile wysoka zawartość kwasów omega-3 jest podkreślana przede wszystkim w produktach opartych na tranie i olejach rybich, warto pamiętać także o suplementach z olejami roślinnymi. Wysoką zawartością kwasów omega-3 i omega-6, takich jak kwasy linolowy, α-linolenowy i γ-linolenowy, charakteryzują się między innymi:

• Olej z czarnuszki
• Olej z wiesiołka
• Olej z ogórecznika
• Olej lniany

Oleje te wykazują potwierdzony badaniami korzystny wpływ na profil lipidowy. Regularnie stosowane pomagają obniżyć poziom trójglicerydów i cholesterolu LDL we krwi. Dodatkowo wykazują także inne właściwości zdrowotne, związane chociażby z wysoką zawartością tokoferoli, czy obecnych w oleju lnianym fitosteroli. Produkty te dostępne są nie tylko w postaci płynnej, ale także w kapsułkach.

Monakolina K — sfermentowany czerwony ryż

Pisząc o suplementach diety na obniżenie cholesterolu warto wspomnieć także o najskuteczniejszym składniku o działaniu hipolipemizującym. Nie jest to surowiec zielarski, a otrzymywana ze sfermentowanego czerwonego ryżu monakalina K. Można ją znaleźć między innymi w suplementach diety takich jak ArmoLipid, LipiForma, Profichol Forte, Cholester, Monolipid K, Cardiochol. Znana także pod nazwą lowastatyna, jest naturalnym analogiem simwastatyny o mechanizmie działania zbliżonym do syntetycznych statyn. Randomizowane badania kliniczne wskazują na wysoką skuteczność monakaliny K w redukcji poziomu cholesterolu, wskazując na zdolność do obniżenia stężenia LDL nawet o 10-20% w stosunku do wartości wyjściowej. Należy jednak zwrócić szczególną uwagę na to, że stosowana razem ze statynami może zwiększać ryzyko występowania działań niepożądanych – w tym groźnych miopatii.

 Bibliografia:

1. https://dietetycy.org.pl/modyfikacje-stylu-zycia-w-celu-poprawy-profilu-lipidow-w-osoczu-w-dyslipidemii-zalecenia-esc-eas-2019/
2. Nowak G. (red.). Leki pochodzenia naturalnego, Wydawnictwo UMP, 2012.
3. Obiedzińska A, Waszkiewicz-Robak B. Oleje tłoczone na zimno jako żywność funkcjonalna. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość (2012), 1 (80): 27 – 44.
4. Wożakowska-Kapłon B, Salwa P.  Monakolina — pomost między prozdrowotną modyfikacją diety a farmakoterapią hipercholesterolemii. Folia Cardiologica (2016), 11(4): 318-326.
5. Zagrodzki P, Starek A. Dietetyczne znaczenie olejów roślinnych. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna (2012), 45(4): 1175-1182.