Problem wysokiego stężenia cholesterolu określa się mianem hipercholesterolemi. Problem ten może mieć charakter pierwotny (tzw. hipercholesterolemia rodzinna, która jest uwarunkowana genetycznie) lub wtórny (np. skutek niewłaściwego odżywiania, palenia tytoniu, zaburzeń hormonalnych, braku aktywności fizycznej czy stosowania niektórych leków). W każdym przypadku niezbędne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia. Czy utrzymująca się i nieleczona hipercholesterolemia może powodować powikłania?
Objawy hipercholesterolemii
Zaburzenie prawidłowej równowagi w gospodarce lipidowej, co oznacza zbyt wysokie stężenie złego cholesterolu LDL i trójglicerydów w stosunku do niskiego poziomu dobrego cholesterolu HDL, niesie ze sobą szereg nieprawidłowości dla organizmu. Jedną z nich są tzw. kępki żółte czy też żółtaki, które stanowią jeden z najbardziej widocznych objawów podwyższonego cholesterolu. Mianem tym określa się lipoproteinowe złogi, które odkładają się w formie niewielkich grudek podskórnych zlokalizowanych m.in. na powiekach i w kącikach oczu czy w okolicach ścięgna Achillesa. Innym wizualnym symptomem wskazującym na hipercholesterolemię jest rąbek starczy rogówki – biała obwódka na oku pomiędzy rogówką a spojówką i twardówką, która powstaje wskutek odkładających się pokładów tłuszczu.
Niemniej jednak podstawowym objawem jest zaburzenie wyników lipidogramów. Brak optymalnej proporcji pomiędzy cholesterolem LDL, HDL i trójglicerydami niesie za sobą ryzyko występowania innych symptomów, które równocześnie są formą powikłań nieleczonej choroby.
Powikłania nieleczonej hipercholesterolemii
Nadmierna ilość lipoprotein o małej gęstości, czyli złego cholesterolu LDL występuje we krwi. Krążące w niej cząsteczki cholesterolu z czasem zaczynają się gromadzić i odkładać w ścianach naczyń tętniczych. Przesadna ilość sprawia, że w naczyniach zaczynają powstawać struktury zwane blaszkami miażdżycowymi. Ich obecność prowadzi do upośledzenia drożności naczyń, co w konsekwencji skutkuje nieprawidłowym przepływem krwi. Zaburzenia lipidowe w postaci hipercholesterolemi przeważnie prowadzą do powikłań o sercowo-krążeniowych:
- miażdżycy naczyń
- udaru niedokrwiennego
- nadciśnienia tętniczego
- tętniaka aorty brzusznej
- stwardnienia ścian naczyń
- choroby zakrzepowo-zatorowej
- choroby niedokrwiennej (wieńcowej) serca
Hipercholesterolemia jest chorobą, która przez lata może rozwijać się bez wyraźnych objawów i pozostawać w utajeniu. Niejednokrotnie pacjenci dowiadują się o podwyższonym cholesterolu wskutek stanu przed zawałowego lub ataku serca, który jest jednym z najpoważniejszych powikłań tej przypadłości. Upośledzony przepływ rzutuje też na wydolności krążeniowo-oddechowej, co może przekładać się na szybsze odczuwanie zmęczenia.
Zaburzona drożność naczyń wskutek nadmiernej ilości cholesterolu może powodować szereg dolegliwości ze strony układu ruchu. Skóra stóp niezwykle często ma błyszczący charakter, wygląda jak nadmiernie napięta, a sam kolor jest bardziej blady niż w prawidłowych warunkach. Upośledzone krążenie sprawia, że mięśnie nie są dostatecznie zaopatrzone w cenne składniki odżywcze i tlen. Zmiany zakrzepowe występujące w rozwoju hipercholesterolemii mogą doprowadzić do szeregu problemów w obrębie kończyn dolnych np. dolegliwości bólowych, mimowolnych skurczów nocnych, odrętwień czy obniżenia temperatury stóp. Długotrwałe utrzymywanie się tego stanu może poskutkować zmianami martwiczymi tkanek, co w konsekwencji może wymagać np. amputacji kończyny.
Bibliografia:
- Szymański FM. „Hipercholesterolemia jako najbardziej rozpowszechniony czynnik ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego w Polsce. O czym warto pamiętać w codziennej praktyce?.” Choroby Serca i Naczyń 2014, 11(4): 204-211.
- Barylski M. „Hipercholesterolemia rodzinna, wielogenowa, wtórna – definicja, zasady postępowania.” Choroby Serca i Naczyń 2012, 9(6): 337-349.
- Cybulska B., Kłosiewicz-Latoszek L. „Postępowanie w zaburzeniach lipidowych u chorych na nadciśnienie tętnicze.” Postępy Nauk Medycznych 2004, 4: 35-42.
- Pac-Kożuchowska E. „Hipercholesterolemia rodzinna – czynnik ryzyka miażdżycy.” Medycyna Rodzinna 2001, 3-4: 134-136.
- https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/88295,hipercholesterolemia
